Moderne oplichting – Hoe AI een revolutie teweegbrengt in online fraude

Oplichters kunnen tegenwoordig voor minder dan de prijs van een latte en binnen 10 minuten bijzonder overtuigende deepfakevideo’s maken van iedereen: uw moeder, uw baas of zelfs uw kind. Stelt u zich eens voor dat u een videogesprek ontvangt van uw moeder die u vraagt om haar geld te lenen voor een noodgeval, of dat u een voicemail krijgt van uw baas met het dringende verzoek om hem toegang te geven tot de bedrijfsrekeningen. Deze scenario’s lijken misschien onwaarschijnlijk, maar in 2025 vormen ze een groeiende bedreiging: oplichting met deepfakes die in minder dan 10 minuten en voor slechts $ 5 kunnen worden gemaakt. Volgens het laatste “State of the Scamiverse”-rapport van McAfee is oplichting met deepfakes een dagelijkse realiteit geworden. De gemiddelde Amerikaan krijgt elke dag 2,6 deepfakevideo’s te zien, en jongere volwassenen (18-24) zelfs nog meer, zo’n 3,5 per dag. En het gaat daarbij niet gewoon om gezichten van beroemdheden of grappige memes. Het is geraffineerde oplichting die speciaal is bedoeld om mensen geld afhandig te maken. Welkom in het scamiversum: een sterk groeiend universum van online oplichting en fraude dat zich op mensen overal ter wereld richt. Ondanks een toenemend bewustzijn neemt online oplichting wereldwijd toe. Het kost het slachtoffers geld, tijd en emotioneel welzijn. Inzicht in dit veranderende landschap is essentieel om beschermd te blijven.

Een wereld die wordt geplaagd door oplichting

Dit zijn de resultaten van een enquête van McAfee in december 2024 onder 5000 volwassenen:

• De gemiddelde persoon krijgt dagelijks met 10 vormen van oplichting maken, maar bij Amerikanen zijn dit er 14,4 per dag, waaronder 2,6 deepfakevideo’s.
• Een derde van de slachtoffers van oplichting raakt $ 500 of meer kwijt, waarvan één op de tien meer dan $ 5000.
• Wereldwijd besteden mensen jaarlijks gemiddeld 83 uur aan het bekijken van verdachte berichten; voor Amerikanen is dat 94 uur.

Afgezien van het financiële verlies eist oplichting ook een aanzienlijke emotionele tol. Meer dan een derde van de slachtoffers meldde matig tot aanzienlijk leed nadat ze in een vorm van online oplichting waren getrapt. Velen waren daarna meer dan een maand bezig om de daaruit voortvloeiende problemen op te lossen. Oplichting via deepfakes vertienvoudigde in 2024, met een gigantische stijging van 1740% in Noord-Amerika. Alleen al in 2023 circuleerden er meer dan 500.000 deepfakes op sociale media. Het is dan ook geen verrassing dat twee derde van de mensen aangeeft zich meer dan ooit zorgen te maken over oplichting. 

Deepfakes zijn mainstream geworden

Deepfakes zijn niet langer futuristische technologie – ze zijn een alledaagse realiteit. Uit de enquête van McAfee bleek het volgende:

• 59% van de mensen over de hele wereld kent iemand die het slachtoffer is geworden van online oplichting en dat aantal stijgt tot 77% onder mensen tussen 18 en 24 jaar.
• Snelheid is cruciaal voor oplichters: 64% van de gevallen leidt binnen een uur tot financieel verlies of diefstal van persoonsgegevens.
• Het verlies van geld wordt nog eens verergerd door emotioneel leed: 35% van de slachtoffers ervaart aanzienlijke stress.

Waar komt u deepfakes tegen?

Deepfakevideo’s komen het meest voor op:

Interessant is dat verschillende leeftijdsgroepen deepfakes tegenkomen op verschillende platforms. Terwijl oudere Amerikanen ze vaker op Facebook zien (meer dan 80% van de 65-plussers meldt dit), komen jongere gebruikers ze vaker tegen op Instagram en TikTok. Jongere Amerikanen komen meer deepfakes tegen (3,5 per dag voor de leeftijdsgroep 18-24) dan oudere groepen (1,2 voor de 65-plussers), terwijl senioren een hogere blootstelling aan deepfakes op Facebook melden.

Anatomie van een deepfake

Deepfakes maken gebruik van generatieve AI om overtuigende nepvideo’s en -audio te maken. Ze werden in eerste instantie populair door memes met beroemdheden als Tom Cruise en Mark Zuckerberg, maar worden nu ook door oplichters ingezet. Deze kwaadwillende deepfakes kunnen:

• Uw dierbaren in real time nabootsen.
• De stem van oplichters zeer overtuigend vervangen door die van iemand anders.
• Emotioneel misbruik maken van slachtoffers, zoals een moeder die na een vals telefoontje geloofde dat haar dochter ontvoerd was.

Tools voor het maken van deepfakes: goedkoop en krachtig

McAfee Labs heeft 17 tools voor het maken van deepfakes getest en ontdekte dat oplichters hiermee het volgende kunnen doen:

• Binnen 10 minuten en voor slechts $ 5 realistische deepfakes maken.
• Gebruikmaken van gebruiksvriendelijke interfaces met eenvoudige drag-and-drop functionaliteit.
• Werken met een standaard gaming-pc van minder dan $ 1000.

Met deze tools kunnen oplichters met minimale inspanning professionele resultaten behalen, waardoor oplichting met deepfakes steeds toegankelijker wordt.

Veelvoorkomende soorten oplichting

Het McAfee-onderzoek was gericht op een breed scala aan oplichtingspraktijken. Bij sommige hiervan werden deepfakes gebruikt, zoals:

• Cryptocurrency-oplichting met behulp van door AI gegenereerde video’s van bekende mensen.
• Oplichting door de stem van een dierbare na te bootsen in een zogenaamde noodsituatie.
• Video’s waarin iemand zich voordoet als een collega of manager om geld of gevoelige informatie te vragen.

Meest gemelde soorten oplichting:

Hoe u uzelf kunt beschermen

Deepfaketechnologie wordt steeds toegankelijker en geavanceerder. Hier zijn de beste tips van McAfee om u hiertegen te beschermen:

1. Let op dingen die niet kloppen: onnatuurlijk knipperen met de ogen, vreemde achtergronden of vervormde stemmen.
2. Denk na voordat u klikt: klik niet op links in ongevraagde berichten. Ga direct naar de bron.
3. Valideer bronnen: controleer opzienbarende beweringen via betrouwbare bronnen.
4. Ga voorzichtig te werk: beperk de interactie met niet-geverifieerde content op sociale media.
5. Investeer in bescherming: gebruik cyberbeveiligingstools zoals Deepfake Detector van McAfee om u tegen oplichting te beschermen.

Geef oplichters geen kans

De dreiging van oplichting via deepfakes zal in de loop van 2025 waarschijnlijk alleen maar toenemen. De helft van de Amerikanen denkt dan wel dat ze deze vorm van oplichting zullen herkennen, maar de technologie ontwikkelt zich snel. De beste verdediging is op de hoogte blijven, een gezond wantrouwen hanteren en moderne beveiligingstools gebruiken die speciaal ontworpen zijn om deze AI-gestuurde bedreigingen te bestrijden. Online oplichting is steeds geavanceerder geworden met AI, maar dat geldt ook voor de verdediging. Door waakzaam te blijven, gebruik te maken van geavanceerde cyberbeveiligingstools en zelf op de hoogte te blijven, kunt u oplichters op internet veilig ontwijken. Als oplichters steeds slimmer worden, moeten wij dat ook doen. Denk eraan, als er iets niet klopt aan een videogesprek of een bericht van een familielid, een bekende of een collega, neem dan even de tijd om het via een andere weg te controleren. In het tijdperk waarin voor $ 5 een deepfake kan worden gemaakt, kan die extra stap u veel geld en ontelbare uren stress besparen.