Wanneer iemand uw persoonlijke gegevens steelt om fraude te plegen, is dat identiteitsdiefstal. Hierbij is doorgaans sprake van zwendel of bedrog, meestal voor geldelijk gewin. Identiteitsdiefstal heeft zich de laatste jaren steeds verder ontwikkeld en het gaat nu niet meer alleen om creditcardfraude. Het is helaas een snel groeiend misdrijf geworden, waarmee de meeste mensen – direct of indirect – ooit in hun leven te maken krijgen.

Misschien hebt u een strafblad zonder het te weten

De gevolgen van identiteitsdiefstal kunnen verder gaan dan alleen schade aan de kredietwaardigheid van het slachtoffer. Misdaden die door een identiteitsdief zijn gepleegd, kunnen worden opgenomen in het officiële strafdossier van het slachtoffer. Dit kan ertoe leiden dat het slachtoffer ten onrechte wordt gearresteerd of een nieuwe baan niet krijgt als er een antecedentenonderzoek wordt uitgevoerd.

Welke soorten identiteitsdiefstal zijn er?

1. Synthetische identiteitsfraude

Synthetische identiteitsfraude is vaak het begin van andere soorten fraude. Hierbij wordt het burgerservicenummer van een slachtoffer gestolen en dit nummer wordt gekoppeld aan een nieuwe naam, geboortedatum en andere persoonsgegevens die nodig zijn om een “nieuwe” persoon te creëren. Volgens Experian vertegenwoordigt synthetische identiteitsfraude op dit moment 80-85% van alle identiteitsfraude.

2. Fraude met nieuwe accounts

Nadat de persoonsgegevens en de identiteit van een slachtoffer gestolen zijn, zal de dief deze vaak gebruiken om producten en diensten aan te schaffen op basis van de goede kredietwaardigheid van het slachtoffer. Enkele veelvoorkomende voorbeelden van fraude met nieuwe accounts zijn het aanvragen van een nieuwe nutsvoorziening, een mobiele telefoon en/of een creditcard.

3. Fraude door accountovername

Fraude door het overnemen van accounts komt steeds vaker voor, vooral nu traditionele creditcardfraude lastiger is geworden door de wijdverspreide invoering van creditcards met een EMV-chip. Wanneer een account wordt overgenomen, logt een dief in bij het bestaande account van het slachtoffer, vaak met gestolen inloggegevens. Vervolgens voegt deze zichzelf toe als geautoriseerde gebruiker. De dief logt bijvoorbeeld in bij uw bank en vraagt dan een nieuwe creditcard aan op uw bestaande rekening. Onder het traditionele krediettoezicht valt deze activiteit niet op, omdat de dief gebruikmaakt van een bestaande kredietlijn, namelijk die van u.

4. Medische identiteitsdiefstal

Medische identiteitsdiefstal is een zorgelijke ontwikkeling die we steeds vaker zien. Dieven gebruiken hierbij de identiteit van iemand anders om toegang te krijgen tot receptgeneesmiddelen en zelfs dure medische behandelingen. Wanneer de medische identiteit van iemand wordt gestolen, worden er vaak onjuiste gegevens ingevoerd in het medisch dossier van het slachtoffer. Dit kan dan weer leiden tot onjuiste en mogelijk zelfs levensbedreigende beslissingen door zorgverleners.

5. Zakelijke identiteitsdiefstal

Het gebruik van de naam van een bedrijf om krediet te krijgen of zelfs om klanten van dat bedrijf facturen te sturen voor producten en diensten, is een groot risico, met name voor kleine of eenmansbedrijven. Omdat nieuwe bedrijven soms zakelijk en privé moeten combineren, kan dit soort fraude zowel persoonlijke als zakelijke gevolgen hebben voor beginnende ondernemers. Daders van diefstal van een bedrijfsidentiteit zijn bovendien vaak insiders – huidige of voormalige werknemers – met directe toegang tot bedrijfsdocumenten, die de boeken manipuleren om er zelf beter van te worden.

Wat is het verschil tussen identiteitsdiefstal en financiële fraude?

Bij “financiële fraude” gaat het vooral om veelvoorkomende fraude met creditcards, cheques en bankpassen. Wanneer criminelen uw creditcards of bankpassen gebruiken om een aankoop te doen, doen ze dat meestal zonder uw identiteit aan te nemen. Herstellen van financiële fraude is relatief gemakkelijker dan het herstellen van identiteitsfraude, omdat de meeste schuldeisers u niet aansprakelijk zullen stellen voor frauduleuze kosten.

Welke persoonsgegevens worden meestal gestolen bij een inbreuk?

Het type gegevens dat bij een inbreuk wordt buitgemaakt, kan sterk variëren, afhankelijk van welke persoonsgegevens het bedrijf heeft opgeslagen en waar de dader toegang toe heeft. Het soort informatie dat gestolen wordt, kan ook afhangen van het doel van de inbreuk. Dat kan variëren van het maken van een politiek statement tot een hacker die gewoon wil laten zien wat hij kan. Daders die gegevens stelen voor financieel gewin, richten zich over het algemeen op persoonsgegevens die kunnen worden doorverkocht op het dark web en die kunnen worden gebruikt voor identiteitsfraude. Het gaat dan met name om volledige namen, e-mailadressen, wachtwoorden, burgerservicenummers, geboortedatums, rijbewijsnummers enzovoort.

Wat is het risico van criminele identiteitsdiefstal?

Criminele identiteitsdiefstal kan het slachtoffer achteraf heel wat kopzorgen opleveren. Dit is een minder gebruikelijke vorm van fraude, maar een dief kan bijvoorbeeld gepakt worden voor een verkeersovertreding of een andere overtreding en het proces-verbaal met uw naam ondertekenen. Dan zult u de bijbehorende boete moeten betalen. Als een dief uw naam opgeeft wanneer hij gearresteerd wordt voor een misdrijf, kunt u een strafblad krijgen. Dat kan grote gevolgen hebben wanneer u naar een baan solliciteert of een huis wilt huren of kopen. Wanneer een dief een misdrijf pleegt en daarbij uw identiteit gebruikt, kan er zelfs een arrestatiebevel tegen u worden uitgevaardigd. De politie zoekt dan niet naar de crimineel maar naar u. Het kan dus gebeuren dat er een arrestatiebevel tegen u loopt zonder dat u dat weet!

Beschermd blijven

Dit zijn allemaal zorgelijke ontwikkelingen, maar wees gerust. U kunt zelf stappen nemen om beschermd te blijven. Begin met deze best practices:

• Controleer uw rekeninggegevens. Als u regelmatig de transacties op uw online bank- of creditcardrekening bekijkt, zult u verdachte activiteiten of aankopen snel opmerken. Als u iets verdachts tegenkomt, moet u dit onmiddellijk melden bij uw bank of creditcardmaatschappij. De meeste banken bieden tegenwoordig ook een manier om verdachte transacties direct te melden in uw lijst met transacties.

• Overweeg het gebruik van de McAfee®-service voor identiteitsbescherming. Een service voor identiteitsbescherming kan uw rekeningen en accounts bewaken en u waarschuwen voor potentiële problemen, zoals datalekken waarbij gevoelige gegevens zoals uw e-mailadressen en wachtwoorden worden blootgesteld.

• Versnipper alle gevoelige documenten, zowel online als offline. Het versnipperen van fysieke bankafschriften en andere gevoelige documenten kan helpen om offline identiteitsdiefstal te voorkomen. Het is echter ook belangrijk om gevoelige bestanden, zoals pdf’s van belastingaangiften en bankafschriften te “versnipperen” voor het geval een hacker toegang krijgt tot uw pc. Als u een bestand gewoon verwijdert, is het meestal niet helemaal weg. Dat deel van uw opslag wordt alleen als beschikbaar gemarkeerd, zodat het kan worden overschreven met nieuwe gegevens. Helaas betekent dit dat een slimme hacker het bestand meestal kan reconstrueren, zelfs als het verwijderd is. Gelukkig bieden antiviruspakketten zoals McAfee® Total Protection de mogelijkheid om bestanden te versnipperen, vaak met militaire verwijderingsnormen. Verwijderde bestanden kunnen dan niet meer worden hersteld.

• Versleutel gevoelige bestanden op uw pc. Net zoals u gevoelige bestanden die u niet meer nodig hebt kunt versnipperen, kunt u ook een tool voor bestandsversleuteling gebruiken, zoals Bestandsvergrendeling in McAfee® Total Protection. Door gevoelige bestanden die u moet bewaren, op te slaan in een met een wachtwoord beveiligde “kluis”, kunt u ze verborgen houden voor potentiële dieven en hackers.

• Meld identiteitskaarten die u kwijt bent. De meeste criminele identiteitsdieven krijgen uw gegevens in handen door uw persoonsgegevens te stelen van fysieke kaarten zoals uw rijbewijs of identiteitskaart. Als u de vermissing van uw rijbewijs meldt, wordt het rijbewijsnummer geregistreerd. Wanneer een andere bestuurder dan door de politie aan de kant wordt gezet en uw rijbewijs als zijn eigen rijbewijs overhandigt, kan hij nader aan de tand worden gevoeld.

• Controleer uw eigen achtergrond. Als u het gevoel hebt dat iemand anders zich voor u uitgeeft, kunt u zelf uw eigen achtergrond controleren. Dit kunt u doen via online diensten of door een privédetective in te huren.

• Controleer uw strafdossier. Het is mogelijk om digitaal toegang te krijgen tot uw eigen strafdossier om te zien of u een strafblad hebt waarvan u niet op de hoogte bent.